آیین‌نامه دوره‌های آموزش فوق تخصصی پزشكی



فصل اول
كلیات

ماده 1) هدف:
هدف از برقراری دوره‌های فوق تخصصی پزشكی، تربیت پزشك فوق تخصصی مورد نیاز كشور، به منظور ارتقاء سطح علمی آموزش پزشكی، پژوهش و خدمات پزشكی و نیز دستیابی به آخرین یافته‌های علمی پزشكی می‌باشد.
ماده 2) تعریف دوره:
دوره فوق تخصصی پزشكی بالینی، بالاترین مقطع تحصیلات دانشگاهی پزشكی است. متقاضیان واجد شرایط پس از موفقیت در آزمون پذیرش دستیار (‌كتبی و شفاهی‌) و گذراندن دوره آموزش علمی و عملی مصوب، در یكی از مراكز مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی با دفاع و تأیید رساله و موفقیت در آزمون نهایی به اخذ دانشنامه فوق تخصصی نایل می‌گردند.
ماده 3) تعریف دستیار:
دستیار فوق تخصصی به فردی اطلاق می‌شود كه با داشتن مدرك دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز یا گواهی قبولی آن و پذیرش در آزمون ورودی، با رعایت كلیه مفاد این آیین‌نامه در مدت زمان مصوب به آموزشهای نظری، كسب مهارتهای عملی و فعالیتهای پژوهشی بپردازد.

فصل دوم
شرایط پذیرش دستیار

الف- شرایط عمومی
ماده 4) شرایط پذیرش دستیار در رشته‌های فوق تخصصی بالینی:
1/4 - شركت و قبولی درآزمون پذیرش دستیار
تبصره الحاقی: شروع به طرح یا انجام خدمات قانونی شرط شركت در آزمون پذیرش دستیار دوره‌های فوق تخصصی می‌باشد.
2/4 - تأیید صلاحیت عمومی طبق ضوابط شورای عالی انقلاب فرهنگی
تبصره‌: اعضا هیئت علمی رسمی (‌قطعی یا آزمایشی) برای تحصیل در دوره‌های فوق تخصصی نیاز به گزینش عمومی مجدد ندارند.
3/4 - داشتن مدرك دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز و یا گواهی قبولی آن از دانشگاه‌ها یا مراكز مورد تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی.
4/4 - داشتن برگ پایان خدمت نظام وظیفه یا معافی برای آقایان
تبصره 1‌ : كلمه معافی به مفهوم معافیت دائم می‌باشد و داوطلبان دارای معافیت موقت پزشكی و یا كفالت با مسئولیت خود می‌توانند در آزمون پذیرش دستیار شركت نمایند. بدیهی است در صورت فراخوانده شدن به انجام خدمت وظیفه این وزارتخانه هیچ گونه تعهدی برای ترخیص آنان به عهده نخواهد داشت.
تبصره 2: داوطلبانی كه درحال انجام خدمات قانونی شامل خدمت وظیفه عمومی یا پیام آوران بهداشت می‌باشند در صورت ارائه گواهی مبنی‌بر این كه مدت سربازی آنان تا تاریخ 31 شهریور ماه سال بعد به اتمام می‌رسد مجاز به شركت در آزمون پذیرش دستیار خواهند بود.
تبصره 3: آن دسته از متقاضیانی كه بعنوان ماده یك قانون نحوه تامین اعضا هیئت علمی مشغول انجام خدمت وظیفه در دانشگاه‌های علوم پزشكی می‌باشند در صورت موافقت دانشگاه محل خدمت و ارائه گواهی مبنی‌براینكه تا تاریخ 31 شهریور ماه سال بعد معادل طول مدت خدمت سربازی مصوب ستاد فرماندهی كل نیروهای مسلح را (‌در حال حاضر 18 تا 21 ماه‌) خواهند گذراند، می‌توانند به طور مشروط در آزمون شركت نمایند و در صورت قبولی و نداشتن منع قانونی از نظر اداره نظام وظیفه، طبق مقررات شروع به آموزش نمایند.
تبصره 4: از میان حایزین رتبه‌های آزمون دانشنامه تخصصی هر رشته پیش نیاز در هر سال تحصیلی، معادل 2 برابر تعداد رشته‌های فوق تخصصی آن رشته پیش نیاز در صورتی كه مشمول خدمت وظیفه عمومی ‌باشند با رعایت سایر شرایط مندرج در آیین‌نامه می‌توانند به طور مشروط در آزمون پذیرش دستیار ثبت نام و شركت نمایند و در صورت قبولی با استفاده از قانون نحوه تامین هیئت علمی و قانون اجازه ادامه تحصیل درمقاطع تحصیلی بالاتر به مشمولان این قانون، تا 31 شهریور ماه سال بعد از خدمت ترخیص شده و شروع به آموزش نمایند. انتخاب رشته این افراد در هنگام ثبت نام براساس رتبه آزمون دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز و تا سقف حداكثر 2 نفر در هر رشته فوق تخصصی می‌باشد. به عنوان مثال در رشته داخلی كه تعداد رشته‌های فوق تخصصی وابسته به آن هفت رشته می‌باشد. به نفرات اول تا چهارم آزمون دانشنامه تخصصی رشته داخلی در صورتی كه مشمول خدمت وظیفه عمومی می‌باشند اجازه داده می‌شود در صورت دارا بودن سایر شرایط آیین‌نامه و حداكثر 2 نفر درهر رشته فوق تخصصی در آزمون پذیرش دستیار شركت نمایند.
5/4- داشتن شرط سنی: هر داوطلب می‌تواند حداكثر تا سن مجاز ورود به دوره دستیاری (‌برای اعضاء هیئت علمی رسمی «قطعی یا آزمایشی» 45 سال تمام و سایر داوطلبان 42 سال تمام تا پایان شهریور ماه سال بعد) بدون محدودیت دفعات در آزمون پذیرش دستیار شركت نماید.
6/4- نداشتن نقص عضو مؤثر حرفه ای بر حسب رشته، دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی موظف است با همكاری هیئت‌های ممتحنه، نقص عضو مؤثر حرفه ای را بر حسب رشته تنظیم و اعلام نماید.
7/4- عدم اشتغال به تحصیل در یكی از رشته‌های فوق تخصصی پزشكی و دوره‌های تكمیلی تخصصی (‌فلوشیپ‌) و پی‌اچ.دی

تبصره‌: دارندگان مدرك دانشنامه فوق تخصصی و قبول شدگان آزمون نهایی فوق تخصصی در یكی از رشته‌های پزشكی مجاز به شركت در آزمون پذیرش دستیار نمی‌باشند.

ب- شرایط اختصاصی
ماده 5‌)
معادل 20 درصد از كل ظرفیت پذیرش هر رشته در آزمون پذیرش دستیار به مشمولین قانون ایجاد تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی كه حداقل 80 درصد نمره آخرین نفر اعلام شده به آزمون شفاهی برابر ظرفیت را كسب نمایند اختصاص می‌یابد.
تبصره 1‌: متقاضیان استفاده از سهمیه رزمندگان در كلیه مراحل امتحان كتبی و شفاهی و اعلام نتیجه به عنوان سهمیه رزمنده منظور شود بدین معنا كه متقا ضیان در صورت احراز هر رتبه از آزمون كتبی هنگام معرفی به شفاهی به عنوان رزمنده دیده خواهند شد.
تبصره 2: دررشته‌هایی كه ظرفیت پذیرش كمتر از 5 نفر می‌باشد سهمیه مذكور قابل اعمال نیست.

ماده 6)
اعضاء هیئت علمی رسمی «‌قطعی یا آزمایشی» دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی ونیز داوطلبانی كه با استفاده از شرایط تبصره 4 بند 4‌/‌4 قصد ورود به دوره‌های فوق تخصصی را دارند می‌بایست هنگام ثبت نام یكی از مدارك مستند ذیل را حسب مورد ارائه نمایند:
الف- حكم استادیاری رسمی «‌قطعی یا آزمایشی» و اعلام نیاز دانشگاه محل خدمت
ب- گواهی رتبه در آزمون دانشنامه تخصصی رشته پیش نیاز به تأیید دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی
ماده 7)
داوطلبان مشغول خدمت دریكی از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و نهادها در هنگام ثبت نام موظف به ارائه معرفی نامه از سازمان ذیربط مبنی‌بر موافقت با ماموریت آموزشی خود می‌باشند.

ج- آزمون پذیرش دستیار
ماده 8)
آزمون پذیرش دستیار بصورت متمركز در همه رشته‌ها و در اسفند ماه هر سال توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی برگزار می‌شود.
ماده 9)
هر داوطلب می‌تواند با توجه به رشته تخصصی پیش نیاز و ظرفیت‌های تعیین شده، یكی از رشته‌های فوق تخصصی را انتخاب ودر آزمون پذیرش دستیار شركت نماید.

جدول رشته‌های تخصصی پیش نیاز و رشته‌های فوق تخصصی وابسته

ماده 10‌)
ثبت نام آزمون پذیرش دستیار در مدت زمان اعلام شده توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی از طریق دانشگاه‌های علوم پزشكی كشور انجام می‌شود.
تبصره: ثبت نام از داوطلبان مشمول تبصره 4 بند 4‌/‌4 بصورت متمركز در دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی انجام می‌گیرد.
1/10- مبلغ ثبت نام برای شركت در آزمون پذیرش دستیار یكصد و پنجاه هزار ریال (000/150‌) می‌باشد.
ماده 11)
پس از ثبت نام و انتخاب رشته‌، تغییر رشته به هیچ عنوان مجاز نمی‌باشد.
ماده 12)
آزمون پذیرش دستیار فوق تخصصی در كلیه رشته‌ها به صورت كتبی و شفاهی می‌باشد، آزمون كتبی دارای حداقل 100 سوال چند گزینه‌ای بوده و داوطلبان بر حسب اولویت نمره به میزان دو برابر ظرفیت هر رشته به آزمون شفاهی معرفی می‌شوند.
1/12- چنانچه در آزمون كتبی یا شفاهی، داوطلبین نمرات مشابه كسب نمایند اولویت با اعضاء هیئت‌علمی‌دانشگاه‌های علوم پزشكی ‌وخدمات بهداشتی ‌درمانی ‌كشور می‌باشد.
2/12- در مرحله آزمون شفاهی، قبول شدگان نهایی آزمون پذیرش دستیار فوق تخصصی حداكثر تا ظرفیت هر رشته برگزیده می‌شوند.اسامی پذیرفته‌شدگان مشمول خدمات‌قانونی برای ترخیص‌به‌معاونت درمان، دانشگاه‌یا سازمان محل خدمت اعلام می‌شود.
تبصره: حداقل نمره آزمون شفاهی پذیرش دستیار فوق‌تخصصی پس از آزمون كتبی و قبل از برگزاری آزمون شفاهی توسط هیأت ممتحنه هر رشته تعیین و توسط دبیر هیأت ممتحنه به دبیرخانه شورا اعلام می‌شود.
ماده 13‌)
محل آموزش براساس اولویت نمره كسب شده كتبی، توسط داوطلب انتخاب می‌گردد.
تبصره‌: در صورت یكسان بودن نمره آزمون كتبی، اولویت انتخاب محل با داوطلبان عضو هیئت علمی دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی كشور خواهد بود. در مورد داوطلبان آزاد یا اعضاء هیئت علمی‌با نمرات برابر، نمره نهایی آزمون دانشنامه تخصصی ] 3‌/‌(‌دو برابر كتبی+ شفاهی‌) [ ملاك عمل قرار خواهد گرفت. درصورتی كه در یك دوره نتیجه آزمون شفاهی به صورت قبول یا مردود اعلام شده باشد، نمره آزمون كتبی ملاك عمل قرارخواهد گرفت.
تبصره الحاقی:
در مواردی كه تعداد شركت كنندگان در آزمون كتبی كمتر از ظرفیت اعلام شده در هر رشته باشد، محل آموزش دستیاران پذیرفته شده آزمون شفاهی توسط هیأت ممتحنه رشته مربوطه تعیین می‌شود.

فصل سوم
دوره آموزشی
الف- ثبت نام پذیرفته‌شدگان
ماده 14‌)
دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی موظفند حداكثر تا پانزدهم شهریور ماه هر سال نسبت به ثبت نام پذیرفته‌شدگان آزمون پذیرش دستیار اقدام نمایند.
1/14- دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی موظفند اسامی پذیرفته‌شدگانی را كه در موعد مقرر ثبت نام ننموده و یا در مهر ماه سال تحصیلی شروع دوره انصراف دهند حداكثر تا دهم آبان ماه به دبیر خانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی اعلام نمایند.
2/14- دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی حداكثر تا پانزدهم آبان ماه هر سال تحصیلی نسبت به معرفی جایگزین افراد مشمول بند 1‌/‌14 ونیز افرادی كه صلاحیت عمومی آنان مورد تأیید قرار نگرفته اقدام مینماید.
توضیح‌: به ازای هر فرد منصرف شده حداكثر 3 نفر به دانشگاه محل تحصیل معرفی خواهد شد كه بر حسب اولویت نمره تا تاریخ معین شده اقدام به ثبت نام نمایند.
تبصره الحاقی:
در هر مرحله از آزمون پذیرش دستیار فوق تخصصی (‌مرحله اصلی و اعلام جایگزین منصرفین‌) در شرایط مساوی از نظر نمره شفاهی اولویت پذیرش براساس نمره كتبی آزمون پذیرش و در مرحله بعد براساس نمره كل آزمون دانشنامه تخصصی می‌باشد.
3/14- تصمیم‌گیری در مورد ارزش قبولی علمی و شروع به تحصیل پذیرفته‌شدگانی كه صلاحیت عمومی آنان پس از پایان مهر ماه هر سال تحصیلی توسط هیئت مركزی گزینش دانشجو مورد تأیید قرار می‌گیرد با رعایت مفاد ماده 16 به عهده هیئت ممتحنه رشته مربوطه می‌باشد.
تبصره 1‌: ثبت نام اولیه فردی كه تأیید صلاحیت مجدد شده موجه تلقی شده و زمان شروع به آموزش وی با نظر هیئت ممتحنه رشته مربوطه تعیین می‌گردد.
تبصره 2‌: افزایش ظرفیت ناشی از شروع آموزش فردی كه تأیید صلاحیت مجدد شده بلامانع است.
4/14- كسانیكه كه در مراكز آموزشی یا بهداشتی درمانی مسئولیت اداری و اجرایی دارند، نمی‌توانند به طور همزمان به تحصیل بپر‌دازند.
5/14- ارزش قبولی علمی پذیرفته‌شدگانی كه بنا به تأیید وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی عهده دار مسئولیت یا مأموریت اداری می‌شوند حداكثر به مدت یكسال از شروع سال تحصیلی پذیرش شده (اول مهرماه) با رعایت مفاد ماده 16 محفوظ می‌باشد.

ب- تعهدات
ماده 15‌)
ثبت نام پذیرفته‌شدگان منوط به ارائه تعهد نامه محضری به میزان دو برابر مدت آموزش می‌باشد.
1/15- اخذ تعهد از پذیرفته‌شدگان آزاد، دوره‌های فوق تخصصی به صورت خاص می‌باشد و محل انجام تعهد خدمت این دسته از پذیرفته‌شدگان براساس نیاز دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی كشور توسط معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشكی تعیین و قبل از پذیرش در اختیار داوطلبان قرار میگیرد‌. پس از اعلام قبولی برمبنای اولویت نمره آزمون كتبی پذیرش، محل انجام تعهد خاص توسط پذیرفته‌شدگان انتخاب می‌گردد. درصورت یكسان بودن نمره آزمون كتبی، طبق تبصره ماده 13 عمل می‌شود. دانشگاه‌های علوم پزشكی محل تعهد موظفند نسبت به كارگیری متعهدین فوق تخصص برابر مدت تعهد اقدام نموده و در صورت نیاز آنان را استخدام نمایند
تبصره: ارائه مدرك دانشنامه فوق تخصصی پذیرفته‌شدگان آزاد پس از طی مراحل قانونی منوط به اتمام مدت تعهد در دانشگاه‌ها بوده و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی می‌تواند نسبت به لغو دوره آموزشی افرادی كه از انجام تعهد خدمت سر باز، زده‌اند برابر مقررات اقدام نماید.
2/15- اخذ تعهد از دستیاران به نحوی است كه در صورت اضافه شدن به تعهدات قبلی، در مجموع از 10 سال تجاوز ننماید.
3/15- مستخدمین دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی ملزم به سپردن تعهد محضری به میزان دو برابر مدت آموزش به دانشگاه محل استخدام می‌باشند.
4/15- مستخدمین مشمول ماده 7 این آیین‌نامه ملزم به سپردن تعهد به محل استخدام خود هستند و سازمان مربوطه موظف به پرداخت شهریه و كلیه هزینه‌های تحصیلی برابر ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی می‌باشد.
در مورد مستخدمین سایر وزارتخانه‌ها كه از مرخصی بدون حقوق استفاده می‌نمایند نیز طبق بند 1/15 آیین‌نامه، تعهد محضری اخذ شده و در صورت عدم انجام تعهدات خدمتی، تعهدات مالی به نفع وزارت متبوع استیفاء خواهد شد.(موضوع نامه 93/3/آ مورخ 6/2/79 دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی)
٭ پذیرفته‌شدگانی كه با مأموریت آموزشی از وزارتخانه‌ها، نهادها و سازمانها (‌به استثنا دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی وابسته وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، برای ادامه تحصیل به رشته‌های تخصصی وارد می‌شوند ملزم به سپردن تعهد محضری به محل استخدام خود هستند فرد سازمان مربوطه موظف به پرداخت شهریه و كلیه هزینه‌های تحصیلی برابر ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی می‌باشد.
مفاد فوق مشمول افرادی كه با مرخصی بدون حقوق وارد رشته‌های تحصیلی می شوند نمی‌باشد.
٭ پذیرفته شدگان كادر ثابت نیروهای نظامی و انتظامی دوره‌های فوق تخصصی با شروع آموزش در سال تحصیلی 82-81 مشمول پرداخت شهریه می‌باشند. (موضوع نامه شماره 6491/3/آ مورخ 26/8/81 و شماره 7761/3/آ مورخ 23/9/81 دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی.

بخشنامه شماره 13248 مورخ 12/10/1378 مقام محترم وزارت جدول میزان شهریه تعیین شده جهت دوره‌های فوق تخصصی

* كلیه پذیرفته شدگان آزمون‌های ورودی دوره‌های فوق تخصصی پس از ابلاغ بخشنامه فوق‌الذكر مشمول پرداخت میزان شهریه تعیین شده می‌باشند. (موضوع نامه شماره 7148/3/آ مورخ 21/9/81 دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی)

ج- شروع دوره
ماده 16‌)
كلیه پذیرفته‌شدگان آزمون دستیاری فوق تخصصی موظفند پس از انجام ثبت نام، دوره دستیاری خود را از اول مهر ماه سال تحصیلی شروع نمایند.
تبصره: مهلت شروع به آموزش افراد جایگزین حداكثر تا پانزدهم آذرماه می‌باشد.

د- آموزش دوره دستیاری
ماده 17)
آموزش دوره دستیاری برمبنای برنامه و محتوای آموزشی هر رشته فوق تخصصی كه توسط هیئت ممتحنه همان رشته پیشنهاد می‌گردد، پس از تصویب شورای آموزش پزشكی و تخصصی قابل اجرااست‌.
1/17- طول دوره رشته‌های دستیاری فوق تخصصی 24 تا 36 ماه كامل است كه بنا به پیشنهاد هیأت ممتحنه بر حسب برنامه آموزشی رشته مربوطه توسط شورای آموزشی پزشكی و تخصصی تعیین و به اجرا گذاشته می‌شود .
2/17- دستیاران موظفند وظایف آموزشی، پژوهشی و درمانی، اعم از آموزشهای دوره‌های پایین تر، برگزاری كلاس‌های نظری، كارآموزی‌های بیمارستانی و درمانگاهی و كشیك را مطابق برنامه گروه آموزشی مربوطه انجام دهند.
3/17- خدمت دستیار به طور تمام وقت (‌حداقل از ساعات 8 صبح لغایت 16) و براساس برنامه گروه آموزشی می‌باشد.
دستیاران در طول دوره آموزش حق هیچ گونه اشتغال خارج از برنامه گروه آموزشی مربوطه از جمله طبابت در مطب را ندارند.
تبصره: اشتغال دستیاران در رشته مربوطه در كلینیك ویژه، به شرط موافقت بخش آموزش دهنده حداكثر دو روزه در هفته بلامانع است و پرداخت حق الزحمه این گروه از دستیاران برابر مقررات كلینیك ویژه می‌باشد.
4/17- از بین قبول شدگان آزمون نهایی فوق تخصصی در رشته‌هایی كه كمتراز 5 نفر داوطلب داشته باشد فقط رتبه اول و در صورتی كه بین 9- 5 نفر داوطلب داشته باشد رتبه‌های اول و دوم و چنانچه 10 نفر یا بیشتر داوطلب داشته باشد رتبه‌های اول تا سوم مجاز هستندپس از اتمام دوره آموزشی مقرر و قبولی در آزمون نهایی فوق تخصصی وبا كسب موافقت دانشگاه محل استخدام در مورد افرادی كه با ماموریت آموزشی تحصیل كرده‌اند، قبل از فارغ‌التحصیلی حداكثر به مدت یكسال در مراكز آموزشی خارج از كشور كه مورد تأیید هیئت ممتحنه و منطبق با مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی باشد تحصیل نمایند.
این دسته از دستیاران پس از مراجعت به كشور و طی مراحل تأیید صحت صدور و تعلق و تأیید ارزش علمی گواهی اخذ شده توسط هیئت ممتحنه رشته مربوطه برای طی مراحل فارغ‌التحصیلی معرفی می‌شوند.
تبصره الحاقی:
در صورتیكه نفرات برتر آزمون نهایی فوق تخصصی تا 3 ماه پس از اعلام نتایج قبولی آمادگی خودرا برای استفاده از بورس پایان دوره آموزش فوق تخصصی كتباً به دبیرخانه اعلام ننمایند منصرف از استفاده از بورس شناخته شده و نفرات بعدی به ترتیب اولویت نمره به شرط تائید شورای عالی بورس و به تعداد و یا شرایط مندرج در ماده 4/17 آئین‌نامه‌می‌توانندازبورس‌مذكوراستفاده نمایند.
5/17- دستیارانی كه با ماموریت آموزشی به دوره‌های فوق تخصصی وارد می‌شوند مشمول كلیه مقررات و ضوابط دوره آموزشی مربوطه می‌باشند.

ه- ارتقاء دستیاران
ماده 18‌)
ارتقاء دستیاران به سال بالاتر توسط گروه آموزشی مربوطه براساس مقررات ارتقاء دستیاران كه توسط هیئت ممتحنه رشته فوق تخصصی تنظیم می‌شود خواهد بود و دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی كشور موظف هستند هر سال نتایج ارتقاء دستیاران را به دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی منعكس نمایند.
1/18- هیئت ممتحنه رشته‌های فوق تخصصی، مقررات ارتقاء دستیاران رشته خود را تنظیم كرده و پس از تأیید دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی برای اجرا به دانشگاه‌های علوم پزشكی ابلاغ می‌نمایند.
2/18- صدور حكم آموزشی دستیاران برای سال بالاتر، پس از احراز شرایط ارتقاء سالیانه، توسط دانشگاه محل آموزش انجام می‌شود. در صورت عدم موفقیت در ارتقاء توسط گروه آموزشی نسبت به تمدید دوره اقدام می‌شود.

الحاقیه:
دستیارانی كه در طول دوره دستیاری فوق تخصصی در امتحان ارتقاء دستیاری سه بار مردود شوند از سیستم آموزش فوق تخصصی بالینی پزشكی اخراج می‌شوند.
تبصره: دستیارانی كه در امتحان ارتقاء 1به2 دوبار مردود شوند مجاز به ادامه تحصیل در دوره مربوطه نمی‌باشند و از سیستم آموزش فوق‌تخصصی‌بالینی‌پزشكی‌اخراج خواهند شد.
٭ در صورت نیاز به تمدید دوره با نظر مدیر گروه دستیار می‌تواند در بخش حاضر گردیده و از مزایای دستیاری (دریافت حق الزحمه دستیاری‌) برخوردار گردد .

و- مرخصی‌ها
ماده 19‌)
دستیاران می‌توانند از مرخصی‌های سالیانه، استعلاجی و زایمان حسب مورد استفاده نمایند.
1/19- دستیاران می‌توانند با رعایت مقررات در هر سال تحصیلی حداكثر 15 روز از مرخصی سالیانه استفاده نمایند. مدت مذكور جزء دوره آموزشی محسوب می‌گردد.
2/19- دستیارانی كه همسر آنان با استفاده از فرصت مطالعاتی یا دوره تكمیلی به تأیید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و یا وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری عازم خارج از كشورهستند. می‌توانند با موافقت دانشگاه محل تحصیل حداكثر از یك سال مرخصی بدون دریافت كمك هزینه تحصیلی و تنها برای یكبار استفاده نمایند.
3/19- دستیاران می‌توانند با ارائه گواهی پزشكی تأیید شده از سوی شورای پزشكی دانشگاه محل تحصیل از مرخصی استعلاجی برابر مقررات استفاده نمایند.
تبصره: در صورتی كه مدت مرخصی استعلاجی دستیار از شش ماه تجاوز كند ادامه دوره دستیاری منوط به نظر گروه آموزشی مربوطه می‌باشد و بنا به در خواست دانشگاه، دبیرخانه می‌تواند نسبت به معرفی فرد جایگزین با رعایت مقررات مندرج در تبصره ماده 16 اقدام نماید.
4/19- استفاده دستیاران خانم از چهار ماه مرخصی زایمان برای یكبار در طول دوره دستیاری بلامانع است.
5/19- مدت زمان مرخصی‌های استعلاجی و زایمان جزء دوره آموزش محسوب نشده و به طول دوره افزوده می‌شود‌.

ز- تغییر رشته، انتقال و میهمانی
ماده 20)
پذیرفته‌شدگان دستیاری مجاز به تغییر رشته نمی‌باشند.
ماده 21‌)
انتقال پذیرفته‌شدگان دستیاری جز در موارد ذیل ممنوع است:
الف- در صورت لغو صلاحیت بخش آموزش دهنده برابر آیین‌نامه ارزشیابی بخش‌ها، انتقال دستیاران فوق تخصصی پذیرفته شده به سایر بخش‌های مورد تأیید، با نظر هیئت ممتحنه و موافقت دانشگاه مقصد بلامانع است.
ب- در صورتی كه برابر آیین‌نامه ارزشیابی بخش‌ها صلاحیت بخش آموزشی فوق تخصصی به صورت موقت لغو گردد انتقال دستیاران به سایر بخش‌های مورد تأیید، تا احراز مجدد صلاحیت آموزشی با نظر هیئت ممتحنه‌وموافقت دانشگاه مقصد بلامانع است.
الحاقیه : جابجائی محل تحصیل دستیاران فوق تخصصی در 6 ماه اول دوره به شرط موافقت گروه یا بخش آموزشی و تأئید دانشگاه‌های مبدأ و مقصد بلامانع است.
ماده 22)
میهمان شدن دستیاران‌حداكثربه‌مدت 6 ماه با موافقت دانشگاه‌های مبداومقصدبلامانع است‌.
ماده 23)
دستیارانی كه دوره آموزشی آنها برابر برنامه آموزشی مصوب رشته مربوط به صورت چرخشی انجام می‌شود از شمول مقررات انتقال و میهمانی مستثنی هستند.

ح- ترك تحصیل و انصراف
ماده 24)
ترك تحصیل یا انصراف در طول دوره موجب انفصال از آموزش در آن دوره می‌شود.
1/24- عدم ثبت نام پذیرفته‌شدگان در موعد مقرر، یا عدم شروع دوره ثبت نام شدگان به دلایل غیر موجه حداكثر تا آخر مهرماه به منزله انصراف قطعی تلقی می‌شود.
2/24- در صورت ترك تحصیل و یا انصراف از آموزش دستیار، چنانچه مدت انفصال بیش از یك ماه نباشد می‌تواند با موافقت گروه آموزشی مربوطه به تحصیل بازگردد و در صورت انفصال بیش از یك ماه حق ادامه تحصیل در دوره مربوطه را نداشته و مطابق مقررات با وی رفتار می‌شود.
تبصره‌: اعلام انصراف در مهرماه اولین سال تحصیلی، انصراف قطعی تلقی شده و بازگشت به تحصیل درآن دوره مجاز نمی‌باشد.
3/24- دستیارانی كه ضمن تحصیل متقاضی انصراف می‌باشند لازم است در خواست انصراف خود را برای اخذ موافقت به دانشگاه محل تحصیل ارائه نمایند.
4/24- دانشگاه‌های علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی موظفند در صورت موافقت، مراتب انصراف دستیار را حداكثر ظرف مدت یك هفته به دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی و در اولین فرصت به سایر مراجع ذیربط اعلام نمایند.

5/24- پرونده دستیارانی كه پس از پایان مهرماه هر سال تحصیلی حكم دستیاری آنها لغو می‌شود به دفتر حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ارسال می‌گردد. تا بر اساس تعهد سپرده شده و مقررات موجود با آنها رفتار شود.

فصل چهارم
امور رفاهی
ماده 25)
كمك هزینه تحصیلی دستیاران آزاد كه دارای تعهد خدمت(‌عام یا خاص) به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی می‌باشند، معادل 80 درصد حقوق و فوق العاده شغل استادیار پایه یك و 50 درصد مزایای طرح تمام وقتی از محل درآمدهای اختصاصی دانشگاه محل تحصیل و با تصویب هیئت امناء می‌باشد.
میزان عیدی و افزایش سنواتی كمك هزینه تحصیلی دستیاران معادل استادیاران پایه یك می‌باشد.
1/25- دستیاران در مدت مرخصی استحقاقی و زایمان از كمك هزینه تحصیلی برخوردار می‌باشند.
2/25- درمدت مرخصی استعلاجی بیش از سه ماه، به دستیاران كمك هزینه تحصیلی تعلق نمیگیرد.
3/25- كمك هزینه تحصیلی دستیاران میهمان توسط دانشگاه مبدأ پرداخت می‌شود.
4/25- به دستیارانی كه با مأموریت آموزشی در دوره‌های فوق تخصصی شركت می‌كنند كمك هزینه تحصیلی تعلق نمی گیرد و حقوق و مزایای آنان توسط محل استخدام و براساس مقررات مربوطه پرداخت می‌شود.
5/25- دستیارانی كه تمایل داشته باشند از مزایای بیمه خدمات درمانی بصورت خویش فرما استفاده نمایند می‌توانند، با پرداخت 50 درصد حق سرانه از این امتیاز برخوردارشوند.


فصل پنجم
آزمون نهایی
فوق تخصصی (‌دانشنامه‌)

الف- ثبت‌نام وشركت‌درآزمون نهایی
ماده 26‌)
ثبت نام آزمون نهایی در مدت زمان اعلام شده توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی از طریق دانشگاه‌های علوم پزشكی (محل تحصیل) انجام می‌شود.
1/26 - مردودین سه بار آزمون كتبی نهایی فوق تخصصی پس از یكسال تمدید دوره بدون دریافت كمك هزینه تحصیلی مجاز به شركت مجدد در آزمون كتبی می‌باشند.
تبصره1‌: عدم شركت در آزمون كتبی پس از معرفی توسط مسئول گروه آموزشی، یكبار مردودی محسوب می‌شود.
تبصره 2‌: تعیین محل تمدید دوره به عهده هیأت ممتحنه مربوطه می‌باشد.
تبصره 3‌: افرادی كه قبل از اعلام این آیین‌نامه در آزمون نهایی كتبی فوق تخصصی مردود شده‌اند حداكثر تا سه سال مجاز خواهند بود بدون تمدید دوره در آزمون كتبی شركت نمایند.
٭ شركت در آزمون نهایی فوق تخصصی به منزله ارتقاء سال آخر نیست چون دستیاران واجد شرایط صرفاً به عنوان شركت در آزمون دانشنامه فوق تخصصی معرفی شده‌اند و مردودین بار اول ودوم آزمون دانشنامه فوق تخصصی نیاز به تمدید دوره ندارند.
٭ درصورت عدم معرفی مدیر گروه آموزشی جهت شركت در آزمون دانشنامه فوق تخصصی موضوع به منزله مردودی در آزمون تلقی نمی‌گردد.(‌موضوع نامه شماره 8328/3/آ مورخ 14/10/78 دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی)
2/26 - حق ثبت نام شركت در آزمون نهایی برای نوبت اول یكصد و پنجاه هزار ریال (000/150 ریال) نوبت دوم دویست و پنجاه هزار ریال (000/250 ریال‌) و برای نوبت سوم و بعد چهار صد و پنجاه هزار ریال (000/450 ریال‌) می‌باشد.
3/26-
الف) كلیه دستیاران رشته‌های فوق تخصصی می‌بایست حداكثر ظرف مدت یكسال پس از اتمام دوره آموزش خود در آزمون دانشنامه رشته مربوطه شركت نمایند و در صورت عدم شركت یك دوره مردودی محاسبه خواهد شد.
ب) افرادی كه قبل از ابلاغ این آئین نامه دوره آموزش فوق تخصصی خود را به اتمام رسانیده و در آزمون دانشنامه فوق تخصصی شركت ننموده‌اند می‌بایست حداكثر ظرف مدت 3 سال در آزمون مذكور شركت نمایند و موفق به كسب قبولی در آزمون مذكور گردند بدیهی است در صورت اتمام مهلت مذكور به مدت یك سال تمدید دوره خواهند شد.
موضوع 7- حق ثبت نام شركت در آزمون‌های پذیرش دستیاری تخصصی و فوق تخصصی و دانشنامه تخصصی به میزان 10 درصد افزایش یافت.

ماده 27- شرایط ثبت نام در آزمون نهایی:
1/27- تكمیل دوره آموزشی براساس برنامه آموزشی مصوب هر رشته
2/27- ارائه فرم تكمیل شده فعالیتهای علمی مربوط به ارتقاء دستیاران در سالهای مختلف
3/27- ارائه معرفی نامه از طرف رئیس بخش آموزش فوق تخصصی و با تائید مدیر گروه رشته مربوطه، پس از تكمیل دوره آموزشی.
تبصره: داوطلبانی كه تاریخ پایان دوره آنان حداكثر تا پانزدهم آذر ماه هر سال باشد می‌توانند با رعایت سایرقوانین در آزمون دانشنامه فوق تخصصی آن سال شركت نمایند.
4/27- انتخاب یك برنامه پژوهشی بعنوان رساله فوق تخصصی در جهت رفع نیازهای كشور به راهنمایی حداقل یك نفر از اعضاء هیئت علمی گروه مربوطه
تبصره 1: موضوع رساله باید تا پایان شش ماه اول دوره دستیاری به ثبت رسیده باشد.
الحاقیه: در صورت صلاحدید گروه آموزشی فوق تخصصی مربوطه داوطلب می‌بایست قبل از معرفی به امتحان نهایی فوق تخصصی از پایان‌نامه خود دفاع نموده و برای ثبت‌نام و شركت در آزمون دانشگاه مربوطه ارائه نماید.

« كلیه افراد موظف به دفاع از پایان‌نامه فوق تخصصی قبل از شركت در آزمون دانشنامه فوق تخصصی می‌باشند و در صورت عدم دفاع از پایان‌نامه حق شركت در آزمون دانشنامه فوق تخصصی را ندارند.»

تبصره 1 : در مواردی كه پروژه تحقیقاتی و طولانی مدت باشد، حسب نظر گروه آموزشی حداكثر به مدت یك سال جهت دفاع از پایان نامه فرصت داده خواهد شد ضمن اینكه در این مدت مجاز به استفاده از مزایای فوق تخصصی نمی‌باشند.

تبصره 2 : افرادی كه قبلاً دوره آموزشی آنان به اتمام رسیده و موفق به كسب قبولی در آزمون دانشنامه فوق تخصصی گردیده و یا نگردیده‌اند، حداكثر به مدت یكسال از تاریخ تصویب این مصوبه جهت دفاع از پایان‌نامه فرصت خواهند داشت. بدیهی است پس از تاریخ فوق پایان نامه این گروه از دستیاران قابل بررسی نمی‌باشد.

ب- چگونگی برگزاری آزمون نهایی و اعلام نتایج
ماده 28)
آزمون نهایی در كلیه رشته‌ها بصورت متمركز و در شهریور ماه هر سال بصورت كتبی و شفاهی توسط دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی برگزار می‌شود.
1/28- سؤالات آزمون نهایی براساس منابع تعیین شده توسط هیئت ممتحنه رشته‌های مربوطه طرح می‌شود.
2/28- آزمون كتبی بصورت چند گزینه ای بوده و حد نصاب نمره قبولی در آزمون كتبی كسب حداقل 70 درصد از كل نمره آزمون می‌باشد.
3/28- در صورت قبولی در آزمون كتبی، داوطلب می‌تواند در آزمون شفاهی شركت كند و ملاك قبولی در آزمون شفاهی نیز حداقل كسب 70 درصد از كل نمره آزمون می‌باشد.
4/28- قسمتی از نمره آزمون شفاهی به رساله پژوهشی دستیاران تعلق می‌گیرد.داوطلبانی كه خواستار استفاده ازاین امتیاز باشند باید قبل از برگزاری آزمون، رساله خود را به اتمام رسانیده، و از آن دفاع نموده باشند و هنگام آزمون شفاهی به هیئت ممتحنه ارائه دهند.
تبصره: نحوه تعلق امتیاز فوق و درصد تأثیر آن در آزمون نهایی شفاهی با نظر هیئت ممتحنه هر رشته تعیین می‌شود.
5/28- برای تعیین نفرات برتر هر آزمون، نمره آزمون كتبی با ضریب دو و نمره آزمون شفاهی با ضریب یك محاسبه می‌شود.
6/28- دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی موظف است قبولی نهایی داوطلب را به اداره كل امور دانش آموختگان، دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی محل تحصیل، معاونت آموزشی و معاونت درمان وزارت متبوع اعلام نماید.
7/28- در صورت عدم قبولی داوطلب در آزمون نهایی (دانشنامه) هیچگونه مدرك و یا گواهی از طرف دبیرخانه شورای آموزش پزشكی و تخصصی برای این افراد صادر نمی‌شود.
8/28 - اعتبار قبولی آزمون نهایی كتبی فوق تخصصی 5 سال می‌باشد. در صورت عدم شركت و یا عدم موفقیت درآزمون شفاهی در مدت مذكور، متقاضیان موظف به شركت مجدد در آزمون نهایی كتبی می‌باشند.
تبصره: افرادی كه قبل از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه در آزمون نهایی كتبی فوق تخصصی قبول شده‌اند حداكثر تا 5 سال مجاز خواهند بود در آزمون شفاهی شركت نمایند.
9/28- دانشگاه محل آموزش موظف است مراتب فارغ‌التحصیلی دستیاران را پس از ارائه تسویه حساب قطعی به اداره كل امور دانش آموختگان اعلام نماید.
10/28- صدور دانشنامه فوق تخصصی، پس از قبولی در آزمون نهایی و اعلام فراغت از تحصیل با رعایت مقررات مربوطه صرفاً توسط اداره كل امور دانش آموختگان انجام می‌شود.

ماده 29‌)
در مورد ابهام مواد این آیین‌نامه، رفع ابهام به عهده شورای دبیران فوق تخصصی می‌باشد.
این آیین‌نامه در 29 ماده و 24 تبصره و یك توضیح در پنجاهمین نشست شورای آموزش پزشكی و تخصصی مورخ 7/11/1377 و شورای دبیران فوق تخصصی 12/12/1377 به تصویب رسید. از تاریخ ابلاغ، كلیه مصوبات قبلی شورا در خصوص دوره‌های فوق تخصصی لغو می‌گردند.
توضیح:در مورد آئین‌نامه پذیرش اتباع غیرایرانی در دوره‌های فوق تخصصی به صفحه 247-240 مراجعه فرمائید.